«Τα μέτρα πρόληψης είναι το φάρμακο που έχουμε...»
efsyn.gr
11/05/2020
Ιωάννα Σωτήρχου
Εκτιμά ότι θα αργήσουμε να κάνουμε... χειραψίες. Και ότι διόλου τυχαία οι εξ Ασίας προερχόμενοι τουρίστες μπορεί να φοράνε μάσκες ή να βάζουν το χέρι τους μπροστά στο στόμα όταν... γελάνε. Θυμάται τον πατέρα της Ιατρικής, τον Ιπποκράτη, και το «καλύτερο το προλαμβάνειν του θεραπεύειν».
Και επειδή ακόμη δεν υπάρχει φάρμακο για τον νέο κορονοϊό, έχει να παρατηρήσει ένα μονάχα: ότι η προφύλαξη στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η μόνη πρόληψη. Οσο για το γεγονός ότι φαίνεται πως η χώρα και οι πολίτες της τα πηγαίνουν καλύτερα στις μακάβριες στατιστικές από τις άλλες χώρες, τονίζει: «Δεν έτυχε, πέτυχε».
Ο διευθυντής Ιατρικών Υπηρεσιών στο Εθνικό Κέντρο Αμεσης Βοήθειας, Δημήτρης Πύρρος που μας μιλά για την εξέλιξη της κατάστασης με τον κορονοϊό στη χώρα μας μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί μάχιμος. Αλλωστε υπηρέτησε 24 μήνες στην Πολεμική Αεροπορία. Τρεις μήνες αφότου αφυπηρέτησε έφυγε ως εθελοντής γιατρός του ΕΚΑΒ στον σεισμό της Αρμενίας. «Ηταν Χριστούγεννα του 1988 και είχαμε 25.000 νεκρούς γύρω μας.
Ο σεισμός είχε ισοπεδώσει ολόκληρες πόλεις». Ενα χρόνο μετά ήταν στο Αφγανιστάν και, μετά, τρεις φορές στη Λιβερία. Το 1993 ήταν ένα από τα επτά άτομα του προσωπικού του ΟΗΕ που έμεινε για να αντιμετωπίσει μια επιδημία χολέρας. Μας θυμίζει την επιδημία του SARS (Σοβαρού Αναπνευστικού Συνδρόμου) που είχε ξεσπάσει ένα χρόνο πριν από τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Συμμετείχε στην εκπαίδευση και στον σχεδιασμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.
• Από την εμπειρία σας στην Ιατρική των Καταστροφών τι έχετε να παρατηρήσετε γι’ αυτήν την πανδημία;
Δεν είναι όλες οι καταστροφές ίδιες· κάθε μία έχει το δικό της υγειονομικό προφίλ, αν και μοιάζουν σε κάποιες βασικές αρχές. Για παράδειγμα, μετά από ένα σεισμό κυριαρχούν οι τραυματισμοί, άρα θα χρειαστούμε ορθοπεδικούς και χειρουργούς. Αντίθετα, σε μια πλημμύρα περιμένουμε να έχουμε λοιμώξεις στα πνευμόνια και γαστρεντερίτιδες, οπότε επικρατούν τα παθολογικά περιστατικά. Ενα τσουνάμι έχει τα χαρακτηριστικά της πλημμύρας, αλλά, επειδή συμβαίνει και μεταφορά υλικών, έχουμε και πολλούς τραυματισμούς. Η ανάγκη είναι να καταλάβεις γρήγορα το υγειονομικό προφίλ ώστε να σχεδιάσεις τις υγειονομικές ανάγκες που χρειάζονται. Ο ορισμός της Ιατρικής Καταστροφών είναι η προσπάθεια να βοηθήσεις τους περισσότερους με τα περιορισμένα υλικά που έχεις στον λιγότερο δυνατό χρόνο. Εκεί ακριβώς μπαίνει και η περίφημη ιστορία της διαλογής των ασθενών – το triage: όταν έχεις έναν γιατρό με πολλούς ασθενείς θα πρέπει να επιλέξει ποιον θα φροντίσει πρώτο και ποιον δεύτερο στην προσπάθειά του να σώσει τους περισσότερους. Το οποίο δεν έχει μόνο εφαρμογή στον πόλεμο αλλά γίνεται προφανώς και σε καιρούς ειρήνης όταν έχεις δυσαναλογία μέσων – τόσο υλικών όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό, και αναγκών. Κάθε φορά προσπαθείς να αποφύγεις να αναγκαστείς να ρίξεις τα στάνταρ της περίθαλψης και να φτάσεις στο σημείο που φτάσανε οι συνάδελφοί μας κατά δήλωσή τους στην Ιταλία και στην Ισπανία που έπαιρναν αποφάσεις για το ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Αυτό είναι που προσπαθείς να αποφύγεις στη διαλογή: δεν αποφασίζεις ποιος άνθρωπος ζει και ποιος πεθαίνει, αλλά πώς θα τους θεραπεύσεις όλους με τέτοια σειρά, ώστε να επωφεληθούν όλοι...»
• Σε τι κατάσταση βρήκε η πανδημία το ΕΚΑΒ;
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ΕΚΑΒ από συγκυρία είχε έναν πολύ ιδιαίτερο ρόλο γιατί πριν από λίγους μήνες συγχωνεύτηκε με το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ). Η συγχώνευση δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο για το ΕΚΑΒ, γιατί στην ουσία ο πρόδρομος του ΕΚΕΠΥ, το Συντονιστικό Οργανο Τομέα Υγείας (ΣΟΤΥ), δημιουργήθηκε από τα σπλάχνα του ΕΚΑΒ τις παραμονές των Ολυμπιακών και συνεπώς η συγχώνευση του ΕΚΕΠΥ στο ΕΚΑΒ ήταν μια αναμενόμενη επιστροφή, επανέφερε στους κόλπους του ένα κομμάτι που είχε φύγει. Αυτή η συγκυρία σημαίνει ότι είχε έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην υγειονομική διαχείριση της κρίσης στον προνοσοκομειακό όσο και στον νοσοκομειακό χώρο με τα ασθενοφόρα, με τον έλεγχο των εφημεριών και με τις διαδικασίες μετατροπής κάποιων ΜΕΘ, νοσοκομείων και κλινικών σε δομές COVID. Αυτό σήμαινε ότι μεγάλος αριθμός διακομιδών ασθενών έγιναν χωρίς να υπάρξει κανένα πρόβλημα και η σταδιακή μετατροπή των ΜΕΘ και των κλινικών σε COVID είχε το αποτέλεσμα που είχε ώστε να μη φτάσουμε ποτέ να πάρουμε αποφάσεις όπως οι συνάδελφοι στην Ιταλία και στην Ισπανία. Δηλαδή υπήρξε επάρκεια σε κλίνες και ΜΕΘ για ασθενείς με COVID και καλός συντονισμός, αφού στο ΕΚΑΒ λειτούργησαν ταυτόχρονα τρία συντονιστικά κέντρα στον ίδιο χώρο, με διακριτό ρόλο το καθένα: το Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας, το Συντονιστικό Κέντρο του ΕΚΑΒ με τα ασθενοφόρα και η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων λειτούργησαν σε άψογο συντονισμό και σε συνδυασμό με τον ΕΟΔΥ και με το υπουργείο Υγείας, ώστε να μπορέσουμε να ξέρουμε τι ακριβώς γίνεται και υπήρξε το αποτέλεσμα. Και κάτι ακόμη: το ΕΚΑΒ είχε κάνει όλον τον Ιανουάριο περίπου 30 ασκήσεις σε όλη την Ελλάδα, όχι μόνο σε νοσοκομεία αλλά και στο «Ελ. Βενιζέλος» και αλλού, με το προσωπικό του να δοκιμάζει τις στολές και τις διαδικασίες...
• Βέβαια βοήθησε ότι δεν είχαμε και τον όγκο των ασθενών που είχαν αυτές οι χώρες.
Κάτι που δεν είναι τυχαίο γιατί πραγματικά πάρθηκαν έγκαιρα μέτρα. Δεν έτυχε, πέτυχε. Εχω ζήσει προσωπικά επιδημίες χολέρας στη Λιβερία το 1993 και την πανδημία τώρα. Είναι δύο πράγματα με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η χολέρα εκεί όντως είχε μια πάρα πολύ γρήγορη εξάπλωση, γιατί ήταν μέσα σε προσφυγικούς καταυλισμούς, αφού η χώρα σπαρασσόταν από εμφύλιο, όπου οι συνθήκες υγιεινής ήταν άθλιες. Το θετικό όμως εκεί ήταν ότι γνωρίζαμε το φάρμακο και την αντιμετώπιση, υπήρχε θεραπεία και το στοίχημα ήταν οι άνθρωποι που ασθενούσαν να φτάσουν γρήγορα σε κάποιο από τα πρόχειρα νοσοκομεία που έστηναν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα για να μπορέσουν να πάρουν το φάρμακο.
Αυτή τη φορά δεν υπάρχει φάρμακο, είναι τελείως διαφορετική η κατάσταση και άρα πραγματικά τα μέτρα πρόληψης είναι το φάρμακο που έχουμε αυτή τη στιγμή. Το άλλο σημαντικό είναι αυτό που έλεγε και ο παππούς της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, ότι «είναι καλύτερο το προλαμβάνειν του θεραπεύειν». Κι αυτό νομίζω το βλέπουμε σε όλο του το μεγαλείο σε αυτήν την κρίση. Και αναδείχθηκε και η σπουδαιότητα της επιδημιολογίας στην ιατρική επιστήμη που, επειδή δεν υπήρχε στην καθημερινότητά μας, ίσως δεν την είχαμε εκτιμήσει όσο θα ’πρεπε...
• Τι μπορεί να μας επιφυλάσσει για το μέλλον αυτή η πανδημία;
Δεν είναι απίθανο να ζήσουμε σε έναν κόσμο χωρίς χειραψίες, πράγμα το οποίο συμβαίνει εδώ και πάρα πολύ καιρό στην Ασία. Χαίρομαι που δεν χρειάστηκε να εφαρμοστούν οι αρχές της Ιατρικής των Καταστροφών σε αυτή την επιδημία και είχαμε πλήρη εφαρμογή τού «το προλαμβάνειν καλύτερο του θεραπεύειν»...
• Πόσο εξοπλισμένο ήταν το ΕΚΑΒ στην αντιμετώπιση της πανδημίας;
Το προσωπικό του ΕΚΑΒ είναι εκπαιδευμένο για τη διαχείριση μολυσματικών ασθενών. Θυμίζω ότι τέτοια περιστατικά έχουμε και στην καθημερινότητα, είτε είναι πολυανθεκτικές φυματιώσεις είτε μικροβιακές μηνιγγίτιδες, οπότε το προσωπικό έχει μια εξοικείωση με αυτές τις προφυλάξεις. Και έχει ακόμη πιο βαρύ εξοπλισμό βιοασφαλείας... Σε ελάχιστες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν οι λευκές στολές, στη μεγάλη πλειονότητα των περιστατικών το προσωπικό τις διακόμισε με τις μπλε χειρουργικές στολές, αδιάβροχη χειρουργική ποδιά, γάντια, μάσκα και γυαλιά, τίποτα περισσότερο. Γι’ αυτό και η μεγάλη πλειονότητα στο ΕΚΑΒ, όσο είμαστε σε θέση να ξέρουμε, είναι καλά και μιλάμε για ένα περιστατικό που ελέγχεται ο τρόπος μετάδοσης και μάλλον προέρχεται από το συγγενικό του περιβάλλον και όχι από τη δουλειά του. Που σημαίνει ότι τα πληρώματα εφάρμοσαν με προσοχή αυτά που πρέπει, αλλά –το κυριότερο– ότι δεν τους ήταν άγνωστα. Δεν ήταν πρωτόγνωρα τα μέτρα για μας... Ωστόσο, δεν υπάρχει υπηρεσία στο Ελληνικό Δημόσιο που να μην έχει ανάγκη από επιπλέον προσωπικό και πόρους, άρα και το ΕΚΑΒ. Ομως ήδη έχουν προωθηθεί προσλήψεις, περισσότερες από 800 επικουρικών διασωστών-πληρωμάτων ασθενοφόρων, ασθενοφόρα επισκευάζονται με γρήγορες διαδικασίες, ενώ από δωρεές αναμένουμε τις επόμενες ημέρες επιπλέον ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό...
Πηγή: efsyn.gr | 
